آن‌طور که محمد هوشی پژوهشگر حوزه مهاجرت عنوان می‌کند، در پی شیوع کرونا، بسیاری از کشورهایی که به عنوان مقصد نخست مهاجرتی مطرح بودند، جایگاه خود را از دست دادند.

تلاش‌ها برای مقابله با کاهش روند مهاجرت‌های دانشجویی

بر اساس آمارهای رصدخانه مهاجرت ایران، بیش از 75درصد از بازار مهاجرت اروپا در شرایط کرونا دست‌خوش نوساناتی شد و کشورهایی مانند آلمان، اسپانیا، فرانسه و سایر کشورهای اروپایی که جذاب‌ترین مقاصد مهاجرتی محسوب می‌شدند، جایگاه خود را از دست دادند.

وی با اشاره به اتخاذ رویکردهای مختلف کشورها در برابر شیوع ویروس کرونا و تلاش برای جلوگیری از کاهش روند مهاجرت‌های بین‌المللی ادامه می‌دهد: این کشورها و مراکز اموزش عالی شان تلاش کردند تا در برابر این بحران رویکردهایی را به کار ببندند که در راستای دفع چالش‌ها، پیشی گرفتن در رقابت با سایر کشورها و همچنین ایجاد تعادل میان بخش عرضه کننده خدمات با هزینه‌ها باشد.

هوشی، با اشاره به استفاده از رویکردهای نوآورانه متناسب با شرایط بازار مهاجرت‌های دانشجویی بین‌المللی گفت: این رویکردها، متناسب با سیاست‌های دولت و توسط موسسات آموزش عالی پیاده‌سازی شده، اما همچنان در آسیب‌های ایجادشده توسط شیوع کرونا بر برنامه‌‌ها و راهبردها نوین جذب دانشجویان بین­‌المللی در بازارهای اصلی و بازارهای نوظهور در فصل دوم نشان داده می‌شود.

کرونا و مهاجرت‌های دانشجویی در ایران

هوشی با بیان این‌که ایران در سال‌های اخیر به واسطه طراحی و اجرای سیاست‌های جذب دانشجویان و استعدادها، توانسته روندی با ثبات و نسبتاً رو به جلو داشته باشد، ادامه داد: در سالهای اخیر جذب دانشجویان خارجی در دانشگاه های ایران رشد کرده است، ولی هنوز سرعت وگستردگی کافی ندارد. سه مبدا اول دانشجویان خارجی در ایران بخش قابل توجهی از دانشجویان غیر ایرانی، از کشورهای همسایه هستند و ایران را به عنوان مقصدی مناسب برای ادامه تحصیل خود انتخاب کرده‌اند.

به گفته این پزوهشگر حوزه مهاجرت، روندهای جذب در حوزه دانشجویی و میزبانی دانشجویان در مقطع تحصیلات تکمیلی، زمینه‌ساز انتقال و هم‌افزایی تجربه‌ها بین بخش‌های علمی و دانشگاهی دو کشور بوده و اجرای برنامه‌های همکاری و تعامل می‌تواند این روند را رونق بیش‌تری ببخشد.

هوشی از نقش همکاری‌های دانشگاهی و فناورانه برای عبور از بحران کرونا و کمک به افزایش تعاملات در سطوح علمی و فناورانه گفت و ادامه داد: حمایت از تعامل بین دانشگاهها و حمایت از دانشجویان، یکی از محورهای دارای ظرفیت برای گسترش همکاری‌های دانشی و فناورانه است که در یکی دو سال اخیر و در پی اعمال محدودیت‌های سفر، با کاهش چشمگیری مواجه شد، اما با همکاری و هم افزایی کشورهای منطقه در سیاست‌های مهار کرونا، تعریف روندهای تعامل‌ها و جابه‌جایی‌های دانشجویی گسترش ظرفیت این حوزه می‌تواند در آینده‌ای نزدیک اتفاق بیفتد.

به گفته وی، برنامه‌های مختلفی همچون برنامه توسعه زیست‌بوم نوآوری و برنامه همکاری با متخصصان ایرانی خارج از کشور توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با همکاری سایر نهادها می‌تواند نقشی تعیین کننده در تغییر سوگیری‌های مهاجران دانشجو به سوی کشورمان باشد.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

# 24